Onlangs woonde ik een boeiende sessie bij waar de eendimensionale mens van filosoof Marcuse werd behandeld. Die avond werd er vooral gesproken over het vraagstuk schijnvrijheid; maken we eigenlijk zelf nog keuzes of worden we gevormd door onze omgeving? We hebben vrijheid verworven en kunnen onze eigen beslissingen maken, iets dat een goed gevoel geeft. Maar de vraag blijft of wij onze keuzes werkelijk zelf maken of dat onze omgeving ons tot bepaalde keuzes dwingt, zonder dat we dat doorhebben.
In het FD van zaterdag 9 februari las ik een sterk artikel van Roland van der Vorst over algoritmes en hoe zij ons leven steeds meer beïnvloeden. Hierbij kun je denken aan algoritmes die bepalen of je:
- wel/niet wordt aangenomen
- wel/niet een hypotheek krijgt
- wel/niet een relatie vindt via een datingsite
Sociaal wenselijk gedrag
Stel dat uit onderzoek is gebleken dat betrouwbare mensen naar Bach luisteren. Dan ga jij toch ook naar Bach luisteren om die felbegeerde hypotheek te krijgen?
Maar stel je dan ook eens voor dat je die hypotheek niet krijgt omdat je ooit te laat was met een betaling (en je weet dat dit soort misstappen uit het verleden zorgvuldig worden geregistreerd).
Op deze manier worden je gedrag en prestaties uit het verleden bepalend voor belangrijke beslissingen. Met als gevolg dat je hier in het vervolg rekening mee zult gaan houden.
Kortom: we gaan sociaal wenselijk (door het algoritme bepaald) gedrag vertonen en worden eendimensionaal.
Laat de algoritmes je belangrijkste keuzes niet bepalen
Misschien is het grootste gevaar dat hierin schuilt wel dat we niet meer de risico’s nemen die nodig zijn om te kunnen groeien.
Laat daarom de algoritmes voor wat ze zijn en durf risico’s te nemen, wees rebels! Vergeet hierbij vooral niet om samen te werken met andere mensen, dat maakt je sterker.
