Klantcase: Aandacht voor risicomanagement Artsen zonder Grenzen
Interview met Thijs van Buuren, controller bij Artsen zonder Grenzen Nederland en lid van de ‘Kennisclub’ voor risicomanagement.
“De echte uitdaging die ik zie is in de eerste plaats de toegenomen complexiteit die vooral voortkomt uit toegenomen transparantie en verantwoording en veel uitgebreidere blootstelling van organisaties aan publieke belangstelling. Social media spelen daarbij een rol en versterken de belangstelling van de gevestigde media. Als een risico zich manifesteert op een bepaalde manier die je wellicht niet hebt voorzien of wanneer je een defensieve risicocultuur hebt, kan het je meer moeite kosten om de gevolgen te beheersen. Daarbij komt dat het soort risico’s waarmee organisaties te maken krijgen, verandert. Artsen zonder Grenzen heeft haar uitgaven in de afgelopen tien jaar verdubbeld. De toename in volume brengt een absolute toename van risico’s met zich mee. Maar, belangrijker: het type risico’s of de gebieden waar zij zich voordoen verandert ook. Sommige risico’s worden opgelost in routine‐ processen of in (administratieve) systemen terwijl andere risico’s juist meer aandacht behoeven.”
Wat is volgens jou het belang van risicomanagement voor goede doelen?
“Het voegt mijns inziens zeker waarde toe aan het bestaande managementinstrumentarium. Bij ons zien we dat in werking. Het draagt bij aan het verhelderen van onderwerpen, focus en het definiëren van strategische doelstellingen. Het gaat daarbij echt niet om het invullen van Excel‐sheets of droge cijfers. Het bespreekbaar maken en de dialoog binnen de organisatie op gang brengen zijn essentieel: daag jezelf uit om over risico’s na te denken en er over te spreken, ook, of misschien wel juist als het gaat over ‘wicked problems’ – risico’s die zich buiten je eigen directe invloedssfeer voordoen, maar waar je wel iets mee moet. Als we zien wat er gemiddeld genomen over risicomanagement in jaarverslagen wordt gepubliceerd, is dat tamelijk oppervlakkig. Het lijkt een verplicht nummer om er iets over te zeggen, maar niets wijst erop dat het ook echt een plaats heeft in managementprocessen van organisaties. Het is zaak om mensen bij elkaar te brengen en de discussie over risico’s én kansen waarmee organisaties op dit moment worden geconfronteerd.”
Hoe staat het in de Nederlandse goede doelen sector met risicomanagement?
“Dat is moeilijk te zeggen. Er is in elk geval geen levendig debat over gaande in de sector. Er zijn veel organisaties die in meer of mindere mate een vorm van risicomanagement hebben geïmplementeerd. We kunnen echter niet stellen dat er sprake is van een brede en (pro‐)actieve benadering in de sector. Lastiger is het nog om het goed te operationaliseren en onderdeel te laten zijn van de planning‐ en control cyclus van managementprocessen. Je zou ook kunnen stellen dat er in de goede doelen sector al heel veel checks en balances en compliance‐vereisten zijn. En dat er dus niet nog eens aan extra (risico)managementbehoefte is. Ik denk dat, hoewel de sector wellicht niet voor op loopt als het over risicomanagement gaat, de cultuur van de goede doelen organisaties wel een intrinsiek hoger risicobewustzijn kent en dus een voorbeeld voor andere sectoren zou kunnen zijn.”
Wat zou je de sector aanbevelen?
“Begin niet te ambitieus en houd het overzichtelijk. Begin niet meteen met complexe risicomanagementsystemen. Het is vooral van belang het gesprek en het denken over risico’s in de organisatie op gang te brengen. Voorkom dat het een afvinkoefening wordt met alleen keurig ingevulde risicoregisters. In plaats daarvan zou het echt een onderdeel moeten zijn van de cultuur van de organisatie. Het gaat om bewustwording en het creëren van een positieve risico‐cultuur. Dat is al lastig genoeg, omdat het niet vanzelfsprekend het eerste punt op de directieagenda is.”
