Vanuit de NVRB (Nederlands Vereniging voor Risicoanalyse en Bedrijfszekerheid) is in samenwerking met Rijkswaterstaat een excursie naar de afsluitdijk georganiseerd. Geheel in het teken van de drijfveren van de NVRB; kennisdelen en je netwerk uitbreiden.
Historie Afsluitdijk
Het verbeteren van de toekomst begint met een bezinning op het verleden. De afsluitdijk heeft inmiddels 90 jaar dienst gedaan en heeft iedere 15 tot 20 jaar een grote storm doorstaan en overleefd. En nog steeds voldoet de dijk (officieel een dam). Een nice to know is dat de dijk indertijd door Defensie is gefinancierd en er daarom draaibruggen in de dijk zitten opdat er geen ‘schietschijven’ zouden ontstaan.
Opgave
De opgave is groot. Tegenwoordig hebben we meer inzicht in het bepalen van de benodigde sterkte. Bestaan er wetten waaraan voldaan moet worden en is er meer capaciteit nodig om water af te voeren. En gezien de te verwachten klimaatveranderingen neemt dit alleen nog maar toe. Sinds 2006 weten we dat de huidige afsluitdijk niet meer voldoet aan de wettelijke vereisten. Vanuit compliance oogpunt wellicht een risico, praktisch gezien volstaat de dijk nog steeds.
Waar vroeger de berekeningen uitgingen van de kans op overschrijding en er een afweging werd gemaakt mede gebaseerd op economische schade en de kans op slachtoffers is de nieuwe waterwet gebaseerd op de overstromingskans. RWS als opdrachtgever beoogt weer een levensduur van 100 jaar en dient daarbij tegelijk rekening te houden met de te verwachten zeespiegelstijging. Het grootste risico? Dat we de 90 jaar oude dijk weer als basis voor de vernieuwing gebruiken?
Aanbesteding
Om dit soort contracten goed te kunnen aanbesteden is er derhalve veel overleg voorafgaan aan de aanbesteding. Kansen en risico’s worden gedeeld en besproken. Eisen uitgelegd. RWS stelt esthetische eisen om wederom een kunstwerk te kunnen presenteren. Technisch is het de uitdaging om het toonbeeld voor de rest van de wereld te blijven. Nu al is dit project een ‘kraamkamer’ voor innovatie. Zo zijn de levelblokken om de dijk te versterken als innovatie uit de project gekomen en hebben meerdere partijen reeds opstellingen om energie op een alternatieve wijze op te wekken. Turbines op getijdestroom of zoet/zout water samenbrengen zijn hier mooie voorbeelden van.
Uiteindelijk is er een DBFM (Design Built Finance Maintenance) contract gesloten met een onderhoudsduur van 25 jaar voor het consortium. De afsluitdijk is een redelijk scopevast project en dus zou de contractvorm goed moeten passen. Ervaringen met andere grote infrastructurele projecten zijn minder goed en kunnen leiden tot grote financiële risico’s voor de aannemers in het begin van het project. Het merendeel van het geld wordt in deze constructie namelijk verdiend tijdens de onderhoudsperiode.
Risico’s en kansen
Het consortium Levvel doet er alles aan om op voorhand de risico’s en kansen goed in kaart te brengen. Zo wordt er gewerkt met gaming technologie om de bediening van de machines in de dijk zo levensecht mogelijk na te bootsen. Veel gaat automatisch maar de mens blijft een cruciale schakel.
Technisch worden er door RWS eisen gesteld inzake faalkansen mbt hoogwaterkering, passeren scheepvaart, afvoeren water, etc. Doormiddel van foutenbomen probeert men alle mogelijk scenario’s door te denken en beheersing hierop af te stemmen. Genoemde risico’s zijn onder andere:
- Technische verstoringen
- Onbedoelde obstakels
- Vastlopen van de keersluis
- Veiligheid van het onderhoudsteam
Naast de faalkanseisen worden er ook prestatieeisen gesteld. Worden deze niet gehaald dan volgt er een boete voor het consortium. Dit kan snel hoog oplopen en dwingt het consortium om cruciale beheersmaatregelen bijvoorbeeld redundand uit te voeren.
Machineveiligheid
Een dijk is ook een machine! En degene die substantiële wijzigingen aanbrengt wordt beschouwd als de fabrikant. Wellicht een beetje kort door de bocht voor de echte experts maar de conclusie is wel dat er een overkoepelend CE certificaat moet komen voor de afsluitdijk om ervoor te zorgen dat er aan alle wettelijke eisen wordt voldaan. Dat heeft nogal wat voeten in aarde. Zie onderstaande risico’s die dan moeten worden meegenomen.
Conclusie
De afsluitdijk is reeds een kunstwerk waar de rest van de wereld naar komt kijken om te zien wat de standaard is. Met de verzwaring en verhoging waar nu mee begonnen wordt anticiperen we op de (klimaat) risico’s van de toekomst en zetten we weer de standaard neer. Iets om trots op te zijn! No risk No Fun No Glory!
Ps. Vergeet niet het Wadden Center te bezoeken, een hele leuke plek voor jong en oud, waar we heel erg risicobewust worden van de gevaren die we beheersen!
